HLA یا آنتی ژن های لکوسیت انسانی پروتئین هایی هستند که در سطح سلول ها قرار دارند و به سیستم ایمنی کمک می کنند بین سلول های “خود” و “غیر خود” تمایز قائل شوند. آنها نقش مهمی در توانایی بدن برای شناسایی و پاسخ به مواد خارجی مانند ویروس ها، باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا دارند.
HLA ها همچنین در پیوند اعضا نقش دارند، زیرا تعیین می کنند که آیا عضوی از یک فرد توسط سیستم ایمنی گیرنده به عنوان “خودی” یا “غیر خودی” شناخته می شود. تطابق نزدیک بین HLA های اهدا کننده و گیرنده می تواند میزان موفقیت پیوند را بهبود بخشد.
انواع مختلفی از HLA ها وجود دارد و هر فردی مجموعه منحصر به فردی از آنها دارد. شناخته شده ترین HLA ها مولکول های آنتی ژن لکوسیتی کلاس I (HLA-I) و کلاس II (HLA-II) هستند که پپتیدهای مشتق شده از پروتئین های داخل سلولی و خارج سلولی را به ترتیب به سلول های T برای شناسایی ایمنی ارائه می دهند.
مولکول های کلاس I (A, B, C) در سطح اکثر سلول های هسته دار و پلاکت ها وجود دارند و مولکول های کلاس (DR, DP, DQ)II در سطح سلول های B ، سلول های عرضه کننده آنتی ژن مانند سلولهای دندریتیک، ماکروفاژها ر و سلولهای اندوتلیال مشاهده می‌شوند و در سیستم ایمنی، برای تشخیص خودی از غیر خودی، نقش اساسی ایفا می کنند.
مولکول های MHC کلاس II به دلیل نقشی که در سیستم ایمنی دارند با بیماری های مختلفی مرتبط هستند. برخی از نمونه ها عبارتند از:
- بیماری های خود ایمنی: برخی از آلل های HLA با افزایش خطر ابتلا به بیماری های خود ایمنی مانند دیابت نوع یک (HLA-DQ2 و HLA-DQ8)، آرتریت روماتوئید (HLA-DR4) و مولتیپل اسکلروزیس (HLA-DR2) مرتبط هستند.
- بیماری‌های عفونی: برخی از آلل‌های HLA می‌توانند بر حساسیت یا سیر بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت B تأثیر بگذارند (الل‌های HLA-DP و HLA-DQ با کلیرانس یا تداوم ویروس مرتبط هستند).
- رد پیوند: عدم تطابق مولکول های HLA بین دهنده و گیرنده می تواند منجر به رد پیوند شود، زیرا سیستم ایمنی گیرنده مولکول های HLA اهدا کننده را به عنوان خارجی تشخیص می دهد.
- بیماری های آلرژیک: برخی از آلل های HLA با افزایش خطر ابتلا به بیماری های آلرژیک مانند آسم و درماتیت آتوپیک مرتبط هستند.
