آزمایش ادرار مجموعه‌ای از آزمایش‌های فیزیکی، شیمیایی و میکروسکوپی است که مواد مختلف را در ادرار مشخص یا سطح آن‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این مواد در اثر متابولیسم طبیعی یا غیرطبیعی سلول ها و باکتری‌ها ایجاد می‌شوند.
کلیه‌ها وظیفه فیلتر خون، تنظیم مقدار آب بدن، حفظ موادی مانند الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها و تمام مواد مفید بدن را دارند.
کلیه‌ها مواد اضافی و غیرقابل استفاده بدن را از طریق ادرار دفع می‌کنند. ادرار معمولی به رنگ زرد و نسبتا روشن است ولی غلظت، رنگ و محتوا آن بعد از هر بار دفع تغییر می‌کند.
سطح غیر طبیعی مواد خاصی مانند گلوکز، پروتئین، بیلی روبین، گلبول قرمز، گلبول سفید، کریستال ها و باکتری‌ها به تشخیص مراحل اولیه بیماری ها کمک می‌کند.
این مواد و عناصر به دلایل زیر در ادرار یافت می‌شوند:
- سطح این مواد به دلایل مختلف مانند دیابت و مشکلات کبدی در خون بسیار بالا است و بدن تلاش می‌کند با دفع آن ها در ادرار مقدار آن ها را کاهش دهد. ادرار یک وضعیت کلی از شرایط بالینی فرد در اختیار پزشک معالج قرار می‌دهد.
- به علت بیماری کلیوی در مراحل مختلف فیلتراسیون (تراوش،بازجذب وترشح ) مشکلی بوجود آمده باشد.
- یک عفونت مجاری ادراری(urinary tract infection) وجود دارد که باعث افزایش باکتری ها و گلبول های سفید خون می‌شود.
این آزمایش معمولاً زمانی که یک فرد دارای علائم عفونت ادراری(urinary tract infection) یا سایر مشکلات سیستم ادراری و تناسلی است، درخواست می‌شود. این علائم شامل:
-درد قسمت پایین شکم
-سوزش و تکرر ادرار
-خون ادراری
-ادرار کدر
آزمایش آنالیز ادرار ممکن است در فواصل منظم برای ارزیابی روند درمان در بیماری‌های سیستم ادراری و تناسلی درخواست شود.
نتیجه نهایی آزمایش به صورت مجموعه ای ازمشاهدات رنگ، وضوح، بو ادرار، نتایج کیفی نوار ادراری و میانگین تعداد عناصر مشاهده شده در زیر میکروسکوپ گزارش می‌شود.
به طور کلی آزمایش ادرار شامل نکاتی در مورد رنگ، ظاهر، بو و pH، وجود پروتئین ها، گلوکز، کتون ها، خون و لکوسیت استراز است. علاوه بر این، ادرار از نظر وجود گلبول های قرمز، گلبول های سفید، سیلندر، کریستال ها و باکتری ها به صورت میکروسکوپی بررسی می شود.
