توکسوپلاسما گوندی از شایعترین عوامل عفونت های انگلی انسان و سایر مهره داران خونگرم است که انتشار جهانی داشته و بالغ بر یک سوم جمعیت کره زمین به این تک یاخته آلوده اند.
به طور معمول در افراد با سطح ایمنی کارآمد توکسوپلاسموز عفونت خوش خیمی است و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند.
توکسوپلاسموز معمولاً در مرحله حاد عفونت، علایم خفیف و تحت بالینی دارد و در مرحله مزمن بدون علامت بوده و با تشکیل کیستهای بافتی در بافتهای مختلف، خصوصا عضلات اسکلتی و قلبی و سیستم اعصاب مرکزی برای مدتهای طولانی یا تمام عمر میزبان دوام می یابد.
با شیوع جهانی ایدز، توکسوپلاسما به عنوان یک پاتوژن فرصت طلب از عوامل متعدد مرگ و میر بیماران ایدزی شناخته شد.
عوارض اصلی توکسوپلاسموزیس در بیماران ایدزی انسفالیت توکسوپلاسمایی است. حدود ۲۰ تا ۴۷% افراد سرم مثبت آنتی بادی بر علیه توکسوپلاسما، به انسفالیت توکسوپلاسمایی دچار می‌شوند. توکسوپلاسما تا قبل از ظهور همه گیری ایدز نقش نسبتاً کمی در ایجاد بیماری در افراد سالم داشت، اما از اهمیت بالایی برای مادران باردار و افراد دچار نقص ایمنی برخوردار بود. از آنجایی که توکسوپلاسما می تواند بدون ایجاد بیماری آشکاری در بافت ها کیسته شود، در بیماران نیازمند پیوند عضو، عفونت های نهفته بافتهای پیوندی نیز بعنوان مشکلی اساسی مطرح است.
پنج زیر مجموعه کلاسیک و عموماً شناخته شده بیماری
- توکسوپلاسموزیس مادرزادی ،که با ضایعات پایدار نوزاد همراه است.
- لنفادنیت توکسوپلاسمایی مزمن، که یک عفونت خفیف خود محدود می باشد.
- التهاب شبکیه و مشیمیه چشم یا رتینوکوروئیدیت.
- انسفالومیلیت.
- شکل موضعی یا منتشره بیماری که اغلب در بیماران دچار نقص ایمنی مانند نقص ایمنی به دلایل دارویی مشاهده می شود.
علاوه بر موارد فوق امروزه شکل جدیدی را برای این بیماری قائل گشته اند که به توکسوپلاسموزیس مرتبط با ایدز موسوم بوده و به صور زیر مشاهده می شود:
- در گیری چند کانونی سیستم اعصاب مرکزی شامل اختلالات کانونی و صرع.
- عفونت طناب نخاعی.
- پان انسفالیت سریعاً کشنده.
- بیماری ریوی همراه تب، سرفه و تنگی نفس که از نظر بالینی با ذات الریه پنوموسیستیس کارینی غیر قابل تشخیص است.
- گرفتاری چشمی که یک کوریورتینیت نکروز کننده شاخص است.
- توکسوپلاسموزیس خارج جمجمه ای منتشر.
- بیماری حاصل از تکثیر توکسوپلاسماگوندی در خارج از سیستم اعصاب مرکزی.
