حاملگی خارج از رحم، بارداری است که خارج از رحم رخ می دهد. این وضعیت زمانی رخ می دهد که تخمک بارور شده در ساختاری کاشته می شود که نمی تواند رشد آن را پشتیبانی کند. حاملگی خارج رحم یا اکتوپیک اغلب در لوله فالوپ (ساختارهای جفتی که تخمدان ها و رحم را بهم متصل می کنند) رخ می دهد. در موارد نادر، بارداری خارج رحم می تواند در یک تخمدان یا در حفره شکمی رخ دهد.
حاملگی خارج رحم یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است. همچنین بارداری خارج رحم بارداری نیست که منجر به تولد نوزاد شود و اگر درمان نشود می تواند برای مادر خطرناک باشد.
هر زمانی که تخم بارور شده در خارج از رحم کاشته شود به عنوان حاملگی خارج رحم در نظر گرفته می شود. در حالت عادی تخم به سمت لوله های فالوپ حرکت می کند و در دیواره رحم فرو می رود، جایی که می تواند شروع به رشد کند. در حاملگی خارج از رحم، تخم در یکی از ساختارهای مسیر حرکت خود کاشته می شود. لوله های فالوپ شایع ترین محلی هستند که این اتفاق در آن رخ می دهد. اکثر بارداری های خارج از رحم در این مکان رخ می دهد و به عنوان حاملگی خارج از رحم لوله ای نامیده می شود. یک تخم بارور شده همچنین می تواند در دیگر اندام های شکمی کاشته شود. این حالت نسبت به بارداری خارج از رحم لوله ای بسیار نادر است.
بارداری خارج از رحم یک وضعیت اورژانس پزشکی است. رحم به طور منحصر به فردی برای نگه داشتن جنین در حال رشد مناسب است. رحم اندامی است که می تواند همراه با رشد جنین بزرگ شود. لوله های فالوپ چنین انعطاف پذیری ندارند. اگر تخم بارور شده رشد کند ممکن است این لوله ها تخریب شوند. هنگامی که این اتفاق بیفتد، ممکن است فرد دچار خونریزی داخلی شدید شود. این می تواند تهدیدکننده زندگی فرد باشد. برای جلوگیری از آسیب به لوله فالوپ، سایر اندام های حفره شکمی، خونریزی داخلی و مرگ، باید حاملگی خارج از رحم به سرعت درمان شود.
متاسفانه بارداری خارج از رحم برای جنین کشنده است. جنین نمی تواند در خارج از رحم زنده بماند. درمان سریع بارداری خارج از رحم برای حفاظت از زندگی مادر مهم است. اگر تخم در لوله فالوپ کاشته شود و لوله ها تخریب شوند، می تواند باعث خونریزی داخلی شود. این می تواند باعث مرگ مادر شود.
در اکثر موارد، بارداری خارج از رحم ناشی از شرایطی است که حرکت تخم در طول لوله فالوپ و به سمت رحم کند می شود یا متوقف می گردد.
چندین فاکتور خطر وجود دارد که می تواند شانس بارداری خارج از رحم را افزایش دهد. یک فاکتور خطر ویژگی یا رفتاری است که شانس شما برای ایجاد یک بیماری یا شرایط را افزایش می دهد. اگر موارد زیر را داشته باشید ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به حاملگی خارج از رحم باشید:
- قبلا یک بارداری خارج از رحمی تجربه کرده اید
- سابقه بیماری التهاب لگن (PID) دارید، عفونتی که می تواند باعث ایجاد بافت اسکار در لوله های فالوپ، رحم، تخمدان ها و دهانه رحم شود.
- جراحی لوله های فالوپ (از جمله بستن لوله ها) یا سایر اندام های ناحیه لگن.
- سابقه ناباروری
- درمان ناباروری با باروری مصنوعی (IVF)
- اندومتریوز
- عفونت های مقاربتی (STIs)
- استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD). که نوعی پیشگیری از بارداری است، در زمان لقاح
- سابقه استعمال دخانیات (سیگار)
با افزایش سن خطر ابتلا به بارداری خارج از رحم افزایش می یابد. زنان بالای 35 سال بیشتر از زنان جوان در معرض خطر هستند.
نحوی تشخیص بارداری خارج رحمی:
حاملگی اکتوپیک یا خارج رحمی معمولا در طی یک معاینه در مطب پزشک قابل تشخیص است. پزشک چندین آزمایش را انجام می دهد تا ابتدا حاملگی را تایید کند و سپس بررسی می کند که آیا حاملگی خارج رحمی است یا خیر. این تست ها عبارتند از:
- تست ادرار: این آزمایش شامل بررسی نمونه ادرار با یک نوار تست است.
- تست خون: پزشک ممکن است درخواست تست خون بدهد تا ببیند میزان هورمون گنادوتروپین جفتی (hCG) در خون چقدر است. این هورمون در طی بارداری تولید می شود. این تست آزمایش سطح β-hCG نامیده شود.
این هورمون خاص که در جفت تولید می شود و با خون مخلوط می شود، بیان می کند که آیا حاملگی با حضور آن در خون اتفاق افتاده است و اطلاعاتی در مورد اینکه آیا بارداری در یک روند طبیعی اتفاق افتاده است یا به شکل حاملگی خارج از رحمی رخ داده است. بارداری خارج از رحم در زنان به لطف مقدار افزایش بتا Hcg در مدت کوتاهی قابل مشاهده است. اگر بارداری به روند طبیعی خود ادامه دهد، پایان سه ماهه اول یعنی تقریباً بین ۸ تا ۱۲ بارداری است. مقدار هورمون شناسایی شده در خون باید تا هفته اول بارداری هر ۴۸-۷۲ ساعت ۲ برابر افزایش یابد. اگر این هورمون در آزمایشات خون یافت شود اما در اندازه گیری بعدی میزان آن در حد مطلوب افزایش نیابد، وضعیت با حاملگی خارج از رحم همراه بوده و بلافاصله این روند پیگیری می شود.
- سونوگرافی: سونوگرافی از امواج صوتی برای ثبت تصویری از ساختارهای داخلی بدن استفاده می کند. اغلب در طی بارداری از سونوگرافی استفاده می شود. پزشک متخصص یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما از این تست استفاده می کند تا ببنید تخم بارور شده در کجا کاشته شده است.
اگر پزشک حاملگی شما را تایید کند و مشخص کند که تخم بارور شده در کجا کاشته شده است، یک طرح درمانی تعیین می کند. بارداری خارج از رحم وضعیتی اورژانسی است و درمان آن بسیار مهم است.
اگر لوله های فالوپ پاره شوند، باید به اورژانس مراجعه کنید و به سرعت درمان شوید. در این موارد، نباید منتظر معاینه توسط پزشک خود شوید بلکه باید به سرعت درمان شوید.
بارداری خارج از رحم معمولا در اوایل حاملگی شناسایی می شود. اکثر موارد در سه ماه اول قابل شناسایی هستند. معمولا تا هفته هشتم بارداری قابل تشخیص است.
