هزینه آزمایش : 2,579,880 ریال

توضیح روش کار : رنگ آمیزی اسید فست برای تشخیص مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (باسیل کخ)

نوع نمونه : Sputum-نمونه ادرار راندوم/ مايعات بدن به جز خون

نگهداری نمونه : حداکثر یک روز در دمای یخچال

حمل و نقل نمونه : انتقال در شرایط یخچالی

راهنمای جمع آوری نمونه : در فرد مشکوک به بیماری سل ریوی ، اغلب سه نوبت خلط در اول صبح در سه روز مختلف جمع آوری می شود.در کودکان از شستشوی معده هم می توان استفاده کرد.

اطلاعات لازم از بیمار : سن بيمار, مصرف دارو ,سابقه بيماري(پرهیز از مصرف آنتی بیوتیک)

آمادگی لازم قبل از نمونه گیری : نیاز به ناشتایی دارد. آزمایش باید در اسرع وقت پس از نمونه گیری انجام شود.

اطلاعات بالینی : مایکوباکتریوم توبرکلوزیس عامل بیماری سل، ارگانیسمی باریک و بلند، خمیده و دارای انتهای برجسته، فاقد اسپور و کپسول است. این باکتری جزء باکتری های اسید – فاست بوده و رنگ آمیزی اختصاصی آن روش ذیل نلسون (Ziehl-Neelsen Method )است. ایجاد شکل تسبیح مانند این باکتری در زیر میکروسکوپ بدلیل وجود گرانول ها و واکوئل های حاوی فسفات است. دیواره سلولی از مهم ترین و شاخص ترین اجزاء مایکوباکتریوم ها محسوب می شود و در شکل دادن و حفظ تمامیت سلول و پایداری میکروب در میزبان ضروری است. دیواره سلولی چند لایه، ضخیم و نظر شیمیایی بسیار پیچیده است. بیش از ۶۰ درصد وزن آن را لیپیدها تشکیل می دهند. اجزاء اصلی لیپیدی آن اسید میکولیک می باشد که اسید چربی با زنجیره بلند بتا هیدروکسی بوده و دارای انشعاب می باشد. این اسید با ایجاد یک پیوند آب گریز، یک پوسته لیپیدی (سد لیپیدی) در اطراف باکتری ایجاد می کند. این لایه در نزدیکی لایه پپتیدوگلیکان قرار داشته و به صورت تک لایه می باشد که در واقع بخش داخلی لایه لیپیدی موجود در پوشش را تشکیل می دهد و کل سطح سلول را می پوشاند. این ترکیب به علت دارا بودن ساختمان کریستال مانند و لیپوئیدی خاصیت آب گریز به سطح سلول می دهد و در ایجاد مقاومت میکروب در برابر مواد شیمیایی موثر است. اصولا ” مواد محلول چربی یا چربی دوست ها باید بتوانند از طریق حل شدن در غشای لیپیدی دو لایه از هر غشاء زیستی به راحتی عبور نمایند ولی وجود سیالیت اندک اسید میکولیک در دیواره مایکوباکتریوم تا حدود زیادی آزادی عمل را در انتشار به داخل سلول از این مواد نیز گرفته است. با توجه به آن که بخش عمده ای ای دیواره را چربی و به خصوص اسید میکولیک می سازد می تواند در ممانعت از نفوذ پذیری، نقش فعالی داشته باشد. داروی ایزونیازید باعث توقف سنتز اسید میکولیک شده و باعث از بین رفتن خاصیت اسید فاست و حتی تغییر در رنگ پذیری باسیل سل می گردد. این دارو در غلظت های بالا اثر مهارکنندگی قوی بر رشد اکثر سویه های مایکوباکتریوم دارد ولی در غلظت های پایین می تواند باعث تغییر در دیواره سلول گردد. کاهش ۲۰ درصدی تولید اسید میکولیک از جمله این تغییرات است که باعث نفوذپذیری بیشتر سلول می شود. اسید میکولیک نه تنها در مقابل ورود مواد غذایی مانع ایجاد می کند. بلکه از خروج پروتئین های ترشحی و دفعی مایکوباکتریوم ها نیز ممانعت بعمل می آورد. افزودن پنج درصد اتانول به محیط کشت لولون اشتاین که محیط کشت مخصوص مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است می تواند رشد باکتری را چند روز تسریع نماید. این امر می تواند به علت ایجاد منافذی با قطر مناسب در دیواره چند لایه این باکتری باشد. که راه را برای ورود مواد غذایی و اکسیژن همواره می نماید. یکی از راه های ارزان قیمت برای کاهش زمان ظهور کلنی و تقویت رشد مایکوباکتریوم توبرکلوزیس استفاده از محیط حاوی غلظت مناسب و پایین یک ماده افزاینده نفوذ پذیری دیواره سلولی است تا به این طریق بر مشکل کندی رشد این باکتری غلبه نمود. كورينه باكتريوم، گوردونيا، نوكارديا، رودوكوك و مايكو باكتريوم در دیواره سلولی خودشان داراي اسيد مايكوليك می باشند لذا برا رنگ آمیزی آنها از روشهای اسید – پایدار(Acid –Fast) استفاده می شود. البته باتوجه به اینکه مقداراسيد مايكوليك در انها متفاوت است لذا میزان اسید در معرف رنگ بر در انها فرق می کند و به غیر مايكوباكتريومها که میزان اسيد مايكوليك آنها زیاد است مابقی با رنگ آمیزی گرم رنگ می گیرند.بلغمی است که از ریه ها سرفه می شود و مخاط غلیظی دارد. ترجیحاً، سه نمونه خلط صبح زود که با سرفه عمیق به دست می آیند، در روزهای متوالی در فنجان های استریل جداگانه جمع آوری می شوند تا احتمال تشخیص باکتری افزایش یابد. اگر فردی قادر به تولید خلط نباشد، پزشک ممکن است با استفاده از روشی به نام برونکوسکوپی، نمونه های تنفسی را جمع آوری کند. برونکوسکوپی به پزشک اجازه می دهد تا نمونه هایی از برونش ها و نایژه ها را بررسی و جمع آوری کند. هنگامی که یک بی حس کننده موضعی روی راه هوایی فوقانی بیمار اسپری شد، پزشک می تواند لوله ای را به داخل برونش ها و برونشیول های کوچک تر وارد کند و نمونه های مایع را برای آزمایش آسپیره کند. گاهی اوقات، پزشک مقدار کمی نمک را از طریق لوله و داخل برونش ها وارد می کند و سپس آن را آسپیره می کند تا شستشوی برونش را جمع آوری کند. از آنجایی که کودکان خردسال نمی توانند نمونه خلط تولید کنند، شستشوی معده / آسپیراسیون ممکن است جمع آوری شود. این شامل وارد کردن نمک به معده از طریق یک لوله و به دنبال آن آسپیراسیون مایع است. اگر پزشکان مشکوک باشند که سل در خارج از ریه وجود دارد (خارج ریوی)، ممکن است مایعات و بافت های بدن را که به احتمال زیاد تحت تأثیر قرار گرفته اند آزمایش کنند. به عنوان مثال، اگر پزشک مشکوک به عفونت کلیه ها باشد، ممکن است یک یا چند نمونه ادرار جمع آوری شود. ممکن است از یک سوزن برای جمع آوری مایعات از مفاصل یا سایر حفره های بدن مانند پریکارد یا شکم استفاده شود. گاهی اوقات، پزشک ممکن است نمونه ای از مایع مغزی نخاعی (CSF) را جمع آوری کند یا یک عمل جراحی جزئی را برای بیوپسی بافت انجام دهد.

نام روش اندازه گیری : کشت در محیط لوون اشتاین جانسون

نام های مشابه : Acid-Fast Smear(Ziehl Neelsen)(AFB)-AFB.BK- AFB Smear -TB NAAT Acid-Fast Bacillus Smear and Culture and Sensitivity Mycobacteria tuberculosis Nucleic Acid Amplification Test

نیازهای همراه نمونه : نام و نام خانوادگی-نوع نمونه

عوامل مداخله گر : داروهای ضد سل: مصرف داروهای ضد سل مانند ایزونیازید، ریفامپین، پیرازینامید و استرپتومایسین ممکن است نتایج آزمایش AFB را تحت تأثیر قرار دهد. • داروهای ضد تشنج: مصرف داروهای ضد تشنج مانند فنیتوئین و کاربامازپین ممکن است باعث بروز نتایج کاذب مثبت در آزمایش AFB شود. • داروهای ضد روماتوئید: مصرف داروهای ضد روماتوئید مانند متوترکسات و لفلونوماید ممکن است نتایج آزمایش AFB را تحت تأثیر قرار دهد. • ترشحات و خونریزی: ترشحات و خونریزی در محل گرفتن نمونه ممکن است باعث بروز نتایج کاذب مثبت در آزمایش AFB شود. • قرار دادن نمونه در محیط مناسب: عدم قرار دادن نمونه در محیط مناسب و تاخیر در ارسال به آزمایشگاه می تواند باعث کاهش حساسیت آزمایش و بروز نتایج کاذب منفی شود.