هفته  اطلاع‌رسانی بیماری هپاتیت

بیماری هپاتیت یکی از مهم‌ترین مسائل بهداشتی جهانی است که تأثیرات عمیق اقتصادی، اجتماعی و روانی بر جوامع دارد. هپاتیت به معنای التهاب کبد است و می‌تواند به علل مختلفی چون عفونت‌های ویروسی، مصرف الکل، داروها و بیماری‌های خودایمنی  و گاهی با علت ناشناخته ایجاد شود.

آگاهی از بیماری هپاتیت نقش بسزایی در پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع آن دارد. به منظور ارتقاء آگاهی عمومی و کاهش بار این بیماری، هفته و روز ملی اطلاع‌رسانی بیماری هپاتیت هر ساله در هفته اول آبان  برگزار می‌شود.

 در ادامه به بررسی بیشتر این بیماری و علل و تست های تشخیصی آن می پردازیم .

هپاتیت چیست؟

هپاتیت یک اصطلاح عمومی است که التهاب کبد را توصیف می کند. هپاتیت می تواند به کبد آسیب برساند ، عملکرد کبد را تحت تأثیر قرار دهد و به مرور زمان منجر به عوارضی مانند سیروز  و سرطان کبد شود.

هپاتیت می تواند حاد یا مزمن باشد. هپاتیت حاد کوتاه مدت است، در حالی که هپاتیت مزمن ممکن است  حداقل 6 ماه طول بکشد.

انواع مختلفی از هپاتیت با علل عفونی و غیر عفونی وجود دارد.

 هپاتیت عفونی در اثر عفونت با ویروس، باکتری، قارچ یا انگل ایجاد می شود. شایع ترین نوع هپاتیت عفونی، هپاتیت ویروسی است که هپاتیت ناشی از عفونت با یکی از چندین ویروس هپاتیت است.

انواع هپاتیت ویروسی:

هپاتیتA : هپاتیت A توسط ویروس هپاتیت A   (HAV)ایجاد می شود. این نوع هپاتیت به راحتی از طریق تماس با مدفوع یا خون فرد مبتلا منتقل می شود. این  ابتلا می تواند از طریق آب و غذای آلوده، تماس جنسی یا سوزن های مشترک داخل وریدی رخ دهد. ویروس هپاتیت A باعث عفونت‌های حاد می‌شود که اغلب خفیف هستند و معمولاً بدون درمان ظرف چند هفته برطرف می‌شوند. واکسن های بسیار موثر برای پیشگیری از هپاتیت A در دسترس هستند.

هپاتیت  B: هپاتیت B توسط ویروس هپاتیتB  (HBV) ایجاد می شود. هپاتیت B می تواند از طریق تماس با خون فرد آلوده یا برخی مایعات دیگر بدن، از جمله انتقال از مادر به نوزاد، منتقل شود. این ویروس می تواند باعث عفونت های حاد یا مزمن شود. واکسیناسیون بسیار موثر هپاتیت B برای جلوگیری از عفونت در دسترس است.

هپاتیت C: هپاتیت C توسط ویروس هپاتیت (HCV) C  ایجاد می شود. ویروس هپاتیت C از طریق قرار گرفتن در معرض خون فرد مبتلا به این عفونت، اغلب از طریق استفاده از داروهای تزریقی و در هنگام تولد به مادر مبتلا به عفونت HCV منتقل می شود. این ویروس می تواند باعث عفونت های حاد و مزمن شود. در حال حاضر هیچ واکسنی برای پیشگیری از هپاتیت C وجود ندارد. با این حال، قابل درمان است.

هپاتیت D  : هپاتیت D  که به عنوان هپاتیت دلتا شناخته می شود، توسط ویروس هپاتیت (HDV)D ایجاد می شود. این ویروس از این نظر ابتلا منحصر به فرد است  چرا که فقط افرادی را مبتلا می کند که قبلاً ویروس هپاتیت B را گرفته اند.   HDV از طریق خون یا سایر مایعات بدن یک فرد آلوده منتقل می شود،  اغلب از سوزن های مشترک و رابطه جنسی محافظت نشده با فردی که این عفونت را دارد. هپاتیت D می تواند حاد یا مزمن باشد. واکسن هپاتیت B می تواند از هپاتیت D  نیز جلوگیری کند .

هپاتیت  E  : هپاتیت E توسط ویروس هپاتیتE (HEV)یجاد می شود. هپاتیت E از طریق خوردن مقادیر کمی از ویروس، اغلب از طریق نوشیدن آب آلوده و از حیوانات به افراد هنگام مصرف غذاهای نپخته مانند گوشت خوک یا شکار وحشی منتقل می شود. HEV باعث عفونت حاد می شود که نیازی به درمان ندارد.

به طور معمول، هپاتیت می تواند توسط انواع دیگر ویروسها ، از جمله عفونت های ناشی از سیتومگالوویروس، ویروس اپشتین بار و ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد شود.

عوامل هپاتیت غیر ویروسی:

هپاتیت الکلی: هپاتیت الکلی در اثر مصرف طولانی مدت و زیاد الکل ایجاد می شود. اکثر بیمارانی که هپاتیت الکلی تشخیص داده می شوند، سابقه مصرف زیاد الکل برای دو یا چند دهه دارند.

هپاتیت سمی(Toxic) : کبد بسیاری از مواد را برای استفاده و یا از بین بردن تجزیه می کند. داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و مکمل‌های گیاهی که در دوزهای بالاتر از توصیه‌شده مصرف می‌شوند، می‌توانند باعث هپاتیت شوند، در حالی که سایر داروها حتی زمانی که در دوزهای کم مصرف شوند، می‌توانند به کبد آسیب برسانند. داروهایی که ممکن است در صورت استفاده نادرست باعث هپاتیت سمی شوند عبارتند از استروئیدهای آنابولیک، قرص های ضد بارداری، استاتین ها، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و داروهای حاوی استامینوفن.

هپاتیت خود ایمن : هپاتیت خود ایمن شکل مزمن هپاتیت است که در آن سیستم ایمنی فرد به اشتباه به سلول های سالم کبد حمله می کند. علت این شکل از هپاتیت به طور کامل شناخته نشده است، اما محققان بر این باورند که ژنتیک و محیط اطراف فرد احتمالاً نقش دارند. به ندرت، عفونت هپاتیت A می تواند باعث ایجاد هپاتیت خود ایمنی شود.

 آزمایش های هپاتیت

هدف از آزمایش های هپاتیت غربالگری و تشخیص هپاتیت، ارزیابی کبد و تعیین علت اصلی هپاتیت است:

غربالگری عفونت هپاتیت ویروسی: غربالگری شامل آزمایش برای بررسی بیماری ها قبل از بروز علائم در فرد می شود. آزمایش‌های هپاتیت معمولاً برای غربالگری دو نوع هپاتیت ویروسی، هپاتیت B و هپاتیت C، در جمعیت‌های خاصی استفاده می‌شود.

تشخیص علت زمینه ای هپاتیت: آزمایش هپاتیت اغلب برای تعیین علت زمینه ای التهاب در کبد یا آسیب کبدی استفاده می شود. آزمایش می تواند تشخیص دهد که آیا یک فرد دارای عفونت هپاتیت ویروسی است، آیا هپاتیت حاد است یا مزمن، و اینکه آیا آنها مسری هستند و می توانند هپاتیت ویروسی را به دیگران سرایت کنند.

ارزیابی ایمنی در برابر هپاتیت ویروسی: پس از بهبودی بیمار از انواع خاصی از هپاتیت ویروسی، از جمله هپاتیت A و هپاتیت B، بدن آنتی‌بادی‌های محافظ تولید می‌کند و نسبت به عفونت‌های آینده مصون می‌شود. آزمایش هپاتیت می تواند به پزشکان کمک کند تا بفهمند که آیا بیمار بر اساس عفونت قبلی یا واکسیناسیون موفق، ایمنی ایجاد کرده است یا خیر.

راهنمای درمان برای هپاتیت: آزمایش هپاتیت ممکن است برای کمک به تعیین مناسب ترین درمان برای هپاتیت درخواست شود. آزمایش همچنین می تواند به تشخیص عوارض هپاتیت و ارزیابی پاسخ بیمار به درمان کمک کند.

مرکز تخصصی راز شیراز، یکی از بهترین آزمایشگاه‌های شیراز برای انجام این آزمایش ها است. پنل تشخیصی هپاتیت به طور کامل در این مرکز به صورت روزانه پذیرش و انجام می شود.  نتایج آزمایش‌ها در این مرکز با رعایت دقیق کلیه استانداردها، دارای حداکثر دقت است. تخصص و مهارت نیروهای تیم راز، و کیفیت و دقت دستگاه‌های بکار رفته در آزمایشگاه راز، آن را تبدیل به یکی از مجهزترین مراکز آزمایشگاهی بخش خصوصی دراستان فارس کرده است.

همکاران ما در آزمایشگاه راز شیراز با شماره تلفن‌های 07191009393  و یا از طریق واتساپ با شماره 09914444130 منتظر دریافت سؤالات و راهنمایی شما در این زمینه هستند.

چه افرادی باید آزمایش هپاتیت انجام بدهند؟

آزمایش‌های غربالگری هپاتیت B و C سعی می‌کنند این عفونت‌ها را زودتر، قبل از بروز علائم و زمانی که درمان آسان‌تر هستند، پیدا کنند. غربالگری هپاتیت ویروسی به کاهش آسیب به کبد کمک می کند و از انتقال آگاهانه هپاتیت به دیگران جلوگیری می کند. پزشک می‌تواند به تعیین نیاز به آزمایش‌های غربالگری کمک کند، زیرا توصیه‌ها بر اساس سن، جنس، سابقه خانوادگی و سایر عوامل خطر بیمار متفاوت است. توصیه های غربالگری عبارتند از:

غربالگری هپاتیتB : غربالگری هپاتیت Bدر این گروهها توصیه می شود :

زنان  باردار، افراد متولد شده در مناطق با شیوع بالای هپاتیت B، افرادی که واکسن هپاتیت B را در دوران نوزادی دریافت نکرده اند، افراد HIV مثبت، مصرف کنندگان داروهای تزریقی و افراد با گرایش جنسی خاص .

غربالگری هپاتیت :  C همه بزرگسالان بالای 18 سال باید حداقل یک بار برای هپاتیت C غربالگری شوند، به جز در مناطقی که شیوع HCV بسیار پایین است. غربالگری نیز در طول هر بارداری و به صورت دوره ای برای بیمارانی که عوامل خطر عفونت HCV را دارند توصیه می شود. عوامل خطر ابتلا به HCV عبارتند از: مصرف فعلی یا گذشته مواد مخدر تزریقی، انتقال خون یا پیوند اعضا قبل از ژوئیه 1992، دیالیز کلیه، تماس با سوزن در محل کار، کار یا زندگی در زندان، تولد از مادر مبتلا به هپاتیت C ابتلا به عفونت HIV و انجام برخی اعمال جنسی.

آزمایش هپاتیت همچنین ممکن است برای بیمارانی که علائم آسیب کبدی یا تست های عملکرد غیر طبیعی کبد دارند توصیه شود.

علائم هپاتیت

 بسیاری از بیماران علائم کمی از هپاتیت حاد را تجربه می کنند یا اصلاً هیچ علائمی ندارند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• زرد شدن پوست و چشم که به آن یرقان می گویند
• تب
• خستگی
• از دست دادن اشتها
• ادرار تیره رنگ
• مدفوع کم رنگ
• تهوع و استفراغ

علائم هپاتیت مزمن و غیر عفونی می تواند دامنه وسیعی داشته باشد و تقریباً تمام سیستم بدن را درگیر کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس ناراحتی و ناخوشی
• کاهش وزن
• خستگی
• تب با درجه پایین
• ناراحتی در قسمت فوقانی شکم
• آکنه
• عدم قاعدگی

انواع آزمایش هپاتیت

پزشک برای تشخیص هپاتیت، آزمایش خون یا انجام پنل هپاتیت را تجویز می‌کند.

آزمایش هپاتیت شامل آزمایش‌های آنتی‌بادی و آنتی‌ژن‌ها است. همان‌طور که می‌دانید سیستم ایمنی بدن برای از بین‌ بردن عفونت، آنتی‌بادی تولید می‌کند. آنتی ژن‌ها هم پروتئین‌ها یا شاخصی روی ویروس یا غیره هستند که باعث بروز واکنش ایمنی می‌شود.

پزشکان جهت تشخیص و غربالگری افرادی که در معرض خطر هپاتیت B و C قرار دارند، آزمایش هپاتیت تجویز می‌کنند. در آزمایش هپاتیت A، آزمایش هپاتیت B و آزمایش هپاتیت C باید نمونه‌گیری خون از فرد بیمار انجام گیرد. آزمایش هپاتیت A آمادگی خاصی نمی‌طلبد و نیازی به انجام ناشتای آزمایش هم نیست.

پزشک برای تشخیص بیماری هپاتیت، ابتدا سابقه و پرونده پزشکی‌ فرد را بررسی می‌کند تا فاکتورهای خطر احتمالی وجود هپاتیت عفونی یا غیرعفونی مشخص شوند. طی معاینه بالینی، پزشک برای بررسی وجود درد و حساسیت، شکم‌ را به آرامی به پایین فشار می‌دهد تا ببیند کبد بزرگ و متورم شده است یا خیر. اگر رنگ پوست یا چشم‌هایتان زرد شده باشند، پزشک در طول معاینه بالینی این نکته را ثبت می‌کند.

بعد از این مرحله اگر مشکوک به هپاتیت باشد انجام آزمایش‌های زیر را توصیه می‌کند.

انواعی از آزمایش‌های تشخیص هپاتیت با گرفتن نمونه‌ی خون انجام می‌شود.

۱. تست‌ عملکرد کبد

در تست عملکرد کبد، از فرد نمونه خون گرفته می‌شود تا مشخص گردد که کبد به‌درستی کار می‌کند یا خیر. پنل کبدی یا آزمایش عملکرد کبد شامل آزمایش بیلی روبین، آلبومین، توتال پروتئین، ALT، AST، آلکالین فسفاتاز است.

این آزمایش‌ها به صورت کلی عملکرد کبد را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنند. اگر نتیجه تست کارکرد کبد طبیعی نباشد، یعنی مشکلی در کبد وجود دارد، به‌خصوص اگر نشانه و علامتی در معاینه بالینی بیماری کبد مشاهده نشده باشد. سطح بالای آنزیم‌های کبد نشان می‌دهد که کبد تحت فشار است، آسیب دیده یا به درستی فعالیت نمی‌کند.

علاوه بر این آزمایش‌ها ممکن است پزشک آزمایش‌های GGT، LDH، PT و AFP را برای بررسی بیشتر عمکلرد کبد درخواست دهد.

۲. آزمایش پنل هپاتیت (آزمایش خون و سرولوژی(

آزمایش‌های پنل هپاتیت از تست‌های مختلفی تشکیل شده است که ابتلا به انواع هپاتیت را تشخیص می‌دهد.

اگر تست‌های عملکرد کبد غیرعادی باشند، احتمالاً پزشک انجام تستهای دیگر  برای شناسایی منبع مشکل را تجویز می‌کند. این تست‌ها وجود ویروس‌های عامل ایجاد هپاتیت را در خون بررسی می‌کنند.

این تست‌ها به نام تست پنل هپاتیت حاد یا پنل هپاتیت هم شناخته می‌شود. پنل هپاتیت مجموعه‌ای از آزمایش‌هاست که مقدار آنتی‌ژن و آنتی‌بادی مربوط به هر یک از انواع هپاتیت A,B,C را بررسی می‌کند. آنتی‌ژن و آنتی‌بادی می‌توانند قبل از بروز علائم بیماری در خون اندازه‌گیری شوند.

آزمایش هپاتیت A

بخشی از پانل حاد هپاتیت ویروسی است که وجود هپاتیت A را بررسی می‌کند. این تست به دنبال آنتی‌بادی IgM ضد HAV است. این آنتی‌بادی هنگام بروز علائم قابل تشخیص است و حدود سه تا شش ماه قابل تشخیص باقی بماند.

آزمایش هپاتیت B

آزمایش هپاتیت B در پنل هپاتیت ویروسی حاد شامل آزمایش‌هایی است که آنتی‌ژن‌های سطحی هپاتیت B و آنتی‌بادی‌های هسته IgM هپاتیت B را شناسایی می‌کند. آنتی‌ژن‌های سطحی هپاتیت B در عرض ۱ تا ۱۰ هفته پس از قرار گرفتن در معرض علائم و قبل از بروز علائم قابل تشخیص هستند.

در بیمارانی که از عفونت حاد بهبود می یابند تا ۴ تا ۶ ماه قابل تشخیص هستند. پس از ناپدید شدن آنتی‌ژن‌های سطحی هپاتیت B، آنتی‌بادی‌های IgM هپاتیت B تا دو سال پس از عفونت حاد و در هنگام بروز هپاتیت مزمن B قابل تشخیص هستند.

آزمایش هپاتیت C

به‌عنوان بخشی از یک پانل حاد هپاتیت ویروسی، آزمایش هپاتیت C به دنبال بررسی وجود آنتی‌بادی‌های ویروس هپاتیت C در خون است. آنتی‌بادی‌های هپاتیت C اغلب ۴ تا ۱۰ هفته پس از آلوده شدن بیمار به این ویروس قابل تشخیص هستند.

در برخی موارد، نتایج مثبت در این آزمایش ممکن است با آزمایش‌هایی به نام آزمایش RNA هپاتیت C انجام شود که میزان مواد ژنتیکی ویروس هپاتیت C را با روش pcr اندازه‌گیری می‌کند.

. در بعضی موارد آنتی‌بادی‌های اتوایمیون یا خود ایمنی بررسی می‌شود. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از

ANA, ASMA, anti-LKM

۳. سونوگرافی شکمی

سونوگرافی شکمی با استفاده از امواج فراصوت از اندام‌های درون شکم عکس‌برداری می‌کند. به ‌این ترتیب پزشک قادر است تصویر دقیق و نزدیکی از کبد و اندام‌های اطرافش را ببیند. در سونوگرافی موارد زیر نشان مشخص می‌شوند:

مایعات شکمی

آسیب کبدی یا بزرگ شدن کبد

تومورهای کبدی

ناهنجاری کیسه صفرا.

گاهی لوزالعمده هم در تصاویر سونوگرافی دیده می‌شود. آزمایش سونوگرافی می‌تواند در شناسایی علت عملکرد نادرست کبد مؤثر باشد.

۴. بیوپسی کبد

بیوپسی کبد، یک شیوه تهاجمی است که در آن پزشک از بافت کبد نمونه‌برداری می‌کند. نمونه‌برداری کبد با استفاده از سوزن و بدون نیاز به جراحی انجام می‌شود. معمولاً پزشک حین نمونه‌برداری بیوپسی از سونوگرافی برای مشخص کردن مسیر سوزن بیوپسی استفاده می‌کند.

با استفاده از بیوپسی، میزان تأثیر عفونت یا التهاب روی کبد بررسی و مشخص می‌شود. همچنین از سایر قسمت‌های کبد که به‌نظر غیرعادی هستند هم می‌توان نمونه‌برداری کرد.

بهترین زمان برای آزمایش هپاتیت

در صورت مواجه با هر یک از موارد زیر بهتر است سریع‌تر برای انجام آزمایش هپاتیت اقدام کنید:

اگر در کبد خود احساس ناراحتی می‌کنید.

اگر همسر یا شریک جنسی‌تان مبتلا به هپاتیت است.

جریان طبیعی خون شما از حالت عادی خارج شده است.

بدن‌تان دچار عفونت می‌شود.

احساس خستگی دائمی دارید.

اشتهای‌ شما بی‌دلیل کاهش یافته است.

رنگ پوست‌تان زرد شده است.

احساس خارش شدید.

شایان ذکر است که موارد بالا می توانند نشانه‌های ابتلا به هپاتیت باشند و تنها پس از انجام آزمایش هپاتیت و مشاهده نتیجه آزمایش می‌توانید از ابتلا به انواع هپاتیت مطمئن شوید. با بروز هرکدام از این علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید و آزمایش هپاتیت را انجام دهید.

تأثیر تست‌های دوره‌ای

یکی از نکات مهمی که در هفته ملی هپاتیت به آن پرداخته می‌شود، اهمیت تست‌های دوره‌ای برای شناسایی زودهنگام افراد مبتلا به بیماری است. بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت به دلیل عدم وجود علائم مشخص، از بیماری خود بی‌خبرند. تست‌های ساده خون می‌توانند به شناسایی عفونت‌ها کمک کنند و در صورت نیاز، درمان‌های لازم شروع شود.

به‌خصوص اهمیت آن در در مورد هپاتیت C است که درمان‌های جدید و مؤثر می‌توانند به بهبودی کامل منجر شوند. با این حال، شناسایی زودهنگام و شروع درمان در مراحل اولیه، کلید موفقیت در کنترل بیماری است.

پیشگیری از هپاتیت

روش هایی که به حداقل رساندن خطر ویروس هپاتیت کمک می کنند شامل موارد زیر می شود:

واکسن ها

واکسنی برای هپاتیت A موجود است و می تواند به جلوگیری از انقباض HAV کمک کند. این واکسن مجموعه ای از دو دوز است و اکثر کودکان واکسیناسیون را از سن 12 تا 23 ماهگی آغاز می کنند. این واکسن برای بزرگسالان نیز موجود است و می تواند شامل واکسن هپاتیت B نیز باشد.

CDC  واکسیناسیون هپاتیت B را برای همه نوزادان توصیه می کند. پزشکان معمولاً یک سری از سه واکسن را در 6 ماه اول کودکی تجویز می کنند.

CDC همچنین این واکسن را برای همه پرسنل مراقبت های بهداشتی و پزشکی توصیه می کند. واکسیناسیون علیه هپاتیت B همچنین می تواند از هپاتیت D جلوگیری کند.

در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت C یا E وجود ندارد.

کاهش قرار گرفتن در معرض

این ویروس می تواند از طریق تماس با مایعات بدن، آب و مواد غذایی حاوی عوامل عفونی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. به حداقل رساندن خطر تماس با این مواد می تواند به جلوگیری از ابتلا به ویروس های هپاتیت کمک کند.
رعایت بهداشت موثر یکی از راه‌های جلوگیری از ابتلا به هپاتیت A و E است. اگر به کشوری سفر می‌کنید که در آن شیوع این بیماری زیاد است، باید از موارد زیر اجتناب کنید:

• آب محلی
• یخ
• صدف و صدف خام یا نیم پز
• میوه و سبزیجات خام

ویروس های هپاتیت B، C و D می توانند از طریق تماس با مایعات بدن حاوی این عوامل عفونی منتقل شوند.
با انجام موارد زیر می توانید خطر تماس با مایعات حاوی این ویروس ها را کاهش دهید:

• سوزن مشترک استفاده نکنید
• استفاده نکردن از تیغ
• عدم استفاده از مسواک دیگران
• دست زدن به خون ریخته شده

هپاتیت B و C می تواند از طریق رابطه جنسی و تماس جنسی نیز منتقل شود. استفاده از روش‌های بازدارنده مانند کاندوم در طول فعالیت جنسی می‌تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند.

پیامدهای اجتماعی و اقتصادی هپاتیت

هپاتیت می‌تواند پیامدهای عمده‌ای برای زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد مبتلا و خانواده‌های آن‌ها داشته باشد. هزینه‌های درمان، از دست دادن شغل، و نیاز به مراقبت‌های ویژه می‌تواند فشار زیادی بر روی فرد و خانواده‌اش بگذارد. همچنین، عوارض روانی ناشی از این بیماری می‌تواند افراد مبتلا را از دریافت درمان و حمایت‌های لازم محروم کند.

احیای موقعیت اجتماعی و اقتصادی افراد مبتلا به هپاتیت نیازمند همکاری بین‌ نهادهای دولتی، سازمان‌های غیر دولتی و جامعه است. آگاهی عمومی و برنامه‌های آموزشی می‌توانند به کاهش این بیماری کمک کنند.

هفته و روز ملی اطلاع‌رسانی بیماری هپاتیت فرصت بسیار مناسبی است تا همگان با اطلاعات صحیح و کافی در مورد این بیماری آشنا شوند، به اهمیت تست‌های دوره‌ای پی ببرند و نقش خود را در پیشگیری از این بیماری ایفا کنند. با افزایش آگاهی، می‌توانیم به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا و کاهش بار بیماری در سطح جامعه کمک کنیم. همچنین، ایجاد فضایی که در آن افراد مبتلا به هپاتیت بدون ترس از قضاوت اجتماعی بتوانند درمان دریافت کنند، ضروری است. این تلاش‌ها باید ادامه یابد تا جامعه‌ای سالم‌تر و آگاه‌تر از بیماری‌های کبدی داشته باشیم.

تهیه کننده :

مرضیه آزاد ، کارشناس ارشد ایمنی شناسی پزشکی -واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی راز

زیرنظر :

دکتر عزت اله اسدی ، متخصص پاتولوژی بالینی و تشریحی- آزمایشگاه راز