بهم چسبیدن اسپرم‌ها(agglutination): زمانی است كه اسپرم‌های متحرك به یكدیگر چسبیده باشند. این چسبندگی ممكن است بین سرها، دم‌ها و یا مخلوطی از آنها باشد. اسپرم‌های بهم چسبیده دارای حركات شدید می‌باشند، اما گاهی چسبندگی به شكلی است كه حركات اسپرم‌ها محدود می‌شود. بر اساس شدت آگلوتیناسیون (1 تا 4) و یا محل اتصال اسپرم‌ها به هم می‌توان طبقه بندی‌های زیررا ارائه نمود.
بر اساس شدت چسبندگی
Grade 1) Isolated) : كمتر از 10 اسپرم در هر توده آگلوتینه وجود دارد و اكثر اسپرم‌ها آزادند
Grade 2) Moderate): حدود 10 تا 15 اسپرم در هر توده آگلوتینه وجود داشته و اسپرم‌های آزاد نیز وجود دارند
Grade 3) Large) : بیش از 50 اسپرم در هر توده آگلوتینه وجود دارد، اما هنوز هم تعداد كمی اسپرم آزاد دیده می‌شود
Grade 4) Gross): تمام اسپرم‌ها به هم چسبیده‌اند و توده‌های آگلوتینه بهم متصلند.
بر اساس محل چسبندگی
– چسبندگی با سر
– چسبندگی دم با دم. در این حالت سرها آزاد بوده و حركت می‌كنند.
– چسبندگی نوك دم‌ها با یكدیگر
– چسبندگی سرها با هم و دم ها با همدیگر
– چسبندگی توده‌ای، كه سرها و دم‌ها در هم تنیده شده‌اند و دیگر بصورت مجزا دیده نمی‌شوند.
نكته 1: بهم چسبیدن اسپرم‌ها اگر چه می‌تواند نشانه وجود آنتی‌بادی‌های ضد اسپرم باشد، اما دلیلی كافی برای ایمونولوژیك دانستن منشأ ناباروری نیست و نیاز به مطالعات تكمیلی دارد.
نكته 2: آگلوتیناسیون شدید می‌تواند در ارزیابی حركت و غلظت اسپرم تأثیر گذارد. سایر اجزاء سلولی در مایع انزالی ممكن است سلولهای غیر از اسپرم وجود داشته باشند كه برخی از آنها دارای ارزش بالینی هستند. این سلول‌ها شامل سلولهای اپیتلیال دستگاه ادراری– تناسلی و سلولهای گرد (گلبول‌های سفید و سلولهای زایای نابالغ) می‌باشند. با رنگ‌آمیزی اسمیر و بزرگنمایی 1000 می‌توان این سلول‌ها را شناسایی نمود. برای شناسایی دقیق‌تر این سلول‌ها می‌توان از رنگ‌آمیزی پراكسیداز یا تعیین آنتی‌ژن CD45 آنها استفاده نمود.
برای تعیین غلظت آنها می‌توان مثل شمارش اسپرم با استفاده از لام نئوبار آنها را شمارش كرد و یا اینكه با استفاده از یك اسمیر رنگ‌آمیزی شده و تعیین نسبت درصد آنها و دانستن غلظت اسپرم، تعداد آنها را محاسبه نمود.
تفاوت آگلوتیناسیون اسپرم و اگریگاسیون اسپرم [sperm agglutination و Sperm aggregation] در اسپرموگرام
در آگلوتیناسیون اسپرم، اسپرم های متحرک [motile] ازسرِ [Head] یا دم [Tail] به یکدیگر متصل می شوند که بر همین مبنا طبقه بندی هم دارند اما در تجمع یا اگریگاسیون و یا کلامپینگ, اسپرم ها ی غیرمتحرک [Non motile] یا گاهاً متحرک بدون نظم به یکدیگر، سلولهای اپیتلیال، بقایای مرده ی سلولی[ Debris] و یا موکوس چسبیده اند. آگلوتیناسیون شدید بر روی حرکت[motility] و ویسکوزیته ی مایع سمینال تاثیر می گذارد و به همین علت می تواند به عنوان male factor در male fertility power دارای اهمیت باشد( تصاویر پیوست).
توصیه می شود در اسپرم آنالیز هم آگلوتیناسیون و هم اگریگاسیون اسپرم ها را ریپورت گردد و درمورد مشاهده ی آگلوتیناسیون اسپرم ها چون احتمال وجود آنتی بادی های ضداسپرم وجود دارد بهتر است آزمایشگاه کلینیکال کامنت زیر را برای اَپروچ بهتر ارولوگ یا پزشک معالج بیمار بگذارد:
✅ Antisperm Antibody (ASAB) test is recommended.
علاوه بر این، علل احتمالی دیگری برای آگلوتیناسیون اسپرم وجود دارد:
✔ غلظت بسیار بالای اسپرم در انزال.
✔ تغییر در pH مایع منی به دلیل مشکلات غدد جانبی (به دلیل فرآیندهای التهابی یا عفونی).
✔ افزایش دمای بدن در طی فرآیندهای تب زا در بدن.
✔ انواع خاصی از باکتری ها می توانند باعث آگلوتیناسیون در مایع منی شوند.
