هپاتیت ب (Hepatitis B) عفونتی حاد و جدی برای کبد شناخته شده که توسط ویروس هپاتیت ب (HBV) در فرد ایجاد می شود. در برخی از افراد هپاتیت ب مزمن شده و منجر به بروز مشکلات کبدی، سرطان و یا سیروز کبدی می‌شود. البته، این نکته قابل ذکر است که اکثر افراد مبتلا به هپاتیت ب بعد از طی مراحل درمانی کاملاً بهبود می یابند. افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مانند افراد مسن، نوزادان و کودکان بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به هپاتیت ب مزمن قرار دارند. استفاده از واکسن کمک فراوانی به پیشگیری از این بیماری کرده و توصیه شده در سه نوبت از واکسن هپاتیت استفاده شود. چنانچه فردی به این بیماری مبتلا شد، می تواند با اتخاذ اقدامات ایمنی مناسب از انتقال ویروس HBV و آلوده شدن دیگران جلوگیری کند.
چندین آزمایش مختلف وجود دارد که می تواند برای تشخیص عفونت فعلی یا قبلی HBV استفاده شود. برخی از تست ها آنتی بادی های تولید شده در پاسخ به قرار گرفتن در معرض HBV را شناسایی می کنند. برخی آنتی ژن های ویروسی (بخشی از خود ویروس) را شناسایی می کنند در حالی که برخی دیگر DNA ویروسی را تشخیص می دهند. آنها را می توان برای غربالگری عفونت در صورت عدم وجود علائم، تعیین حاد یا مزمن بودن عفونت یا مانیتور عفونت مزمن استفاده کرد.
تشخیص عفونت حاد یا مزمن ویروس هپاتیت B بر اساس وجود نشانگرهای سرولوژیک HBV مانند آنتی ژن سطحی هپاتیت B (HBsAg) و آنتی بادی IgM هسته هپاتیت B (ضد HBc IgM)، یا وجود HBV DNA شناسایی شده است. توسط سنجش های مولکولی اگرچه تشخیص عفونت حاد و مزمن HBV معمولاً با روش‌های سرولوژیک انجام می‌شود
وجود DNA ویروس هپاتیت B در سرم یک نشانگر قابل اعتماد برای تکثیر فعال HBV است. سطح DNA ویروس هپاتیت B، حدود 30 روز پس از عفونت قابل تشخیص است، معمولاً در زمان هپاتیت حاد به اوج خود می رسد و به تدریج کاهش می یابد و زمانی که عفونت خود به خود برطرف می شود، ناپدید می شود.
در موارد هپاتیت حاد ویروسی با نتایج آزمایش HBsAg مبهم، آزمایش DNA HBV در سرم ممکن است کمکی مفید در تشخیص عفونت حاد HBV باشد، زیرا DNA HBV را می توان تقریباً 21 روز قبل از ظاهر شدن HBsAg به طور معمول در سرم تشخیص داد. بیماران مبتلا به عفونت مزمن HBV قادر به پاکسازی ویروس نیستند و HBsAg مثبت باقی می مانند. چنین مواردی ممکن است بیشتر به عنوان HBV فعال مزمن (تکثیری) (سطوح HBV بالا، آنتی ژن هپاتیت Be [HBeAg] مثبت) یا HBV غیرفعال مزمن (غیر تکراری) (سطوح HBV DNA کم یا غیرقابل شناسایی، HBeAg منفی) طبقه بندی شوند.
سطوح HBV DNA در سرم در تعیین وضعیت عفونت مزمن HBV، با تمایز بین وضعیت‌های بیماری فعال و غیرفعال مفید است. بیماران مبتلا به HBV فعال مزمن نسبت به بیماران مبتلا به عفونت HBV غیرفعال بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های جدی کبدی هستند و عفونی تر هستند. فعال شدن مجدد عفونت مزمن HBV غیر فعال (حالت HBeAg منفی) ممکن است با یا بدون ظهور مجدد HBeAg در سرم رخ دهد. در بیماران مبتلا به بیماری HBeAg منفی، تشخیص DNA HBV تنها نشانگر قابل اعتماد تکثیر فعال HBV است.
هدف درمانی درمان ضد HBV در بیمارانی که HBeAg مثبت هستند، دستیابی به سرکوب طولانی مدت تکثیر ویروسی با DNA HBV غیرقابل شناسایی، و از دست دادن HBeAg است. هدف درمانی در بیماران مبتلا به بیماری HBeAg منفی معمولاً سرکوب طولانی مدت ویروسی است. ظهور سویه‌های HBV مقاوم به دارو در پاسخ به درمان با آنالوگ‌های نوکلئوزیدی/نوکلئوتید (مانند لامیوودین، آدفوویر، انتکاویر، تنوفوویر)، یا با ظهور مجدد DNA HBV در سرم (پس از غیرقابل تشخیص شدن) یا افزایش مشخص می‌شود.
