Test cost: 0 Rial

Status of test presentation: Existing

Sample type:

 بلوک یا اسلایدهای بافتی تثبیت شده با فرمالین، تعبیه شده در پارافین (FFPE) / نمونه بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف (FNA)

Sample size:

بلوک بافتی FFPE یا چهار لام بدون رنگ و یک اسلاید منطبق با رنگ آمیزی H&E در 5 میکرومولار

Necessary information about the patient:

1. شامل گزارش پاتولوژی همراه با بیان تشخیص نهایی. اگر در دسترس نباشد، تشخیص اولیه قابل قبول است.
2. اطلاعات مربوط به فیکساتور استفاده شده، زمان تثبیت و مدت زمان فیکساسیون مورد نیاز است.

Clinical information:

ریز ماهواره یا میکروساتلایت ها Microsatellites، به توالی های تکراری پشت سرهمی (short tandem repeat) در ساختار و توالی DNA گفته می شود که متشکل از تکرارهای یک تا 4 نوکلئوتیدی است. این توالی های تکراری در سراسر ژنوم انسان که شامل مناطق کد کننده و غیر کدکننده می باشد، توزیع شده اند. ریز ماهواره ها به دلیل داشتن توالی های تکراری، مستعد بروز خطاهایی هستند که در حالت نرمال توسط سیستم ترمیمی Mismatch Repair (MMR) رفع می شوند.

MMR، یک فرآیند سلولی بسیار حفاظت ‌شده است که پروتئین‌ های متعددی در این مسیر دخیل هستند. عملکرد این سیستم از طریق شناسایی و اصلاح بازهایی است که به صورت نادرست در مقابل هم قرار گرفته اند. این خطا ها مانند Mismatch احتمالاً در طول همانند سازی DNA، نوترکیبی یا در اثر آسیب های شیمیایی یا فیزیکی در ژنوم رخ می دهند. از جمله پروتئین های موجود در سیستم MMR می توان به MLH1، PMS2، MSH2، MSH6، MLH3، MSH3، PMS1 و Exo1 اشاره کرد. این پروتئین ها از طریق تشکیل هترودایمر در مسیر ترمیم آسیب های وارده در توالی DNA نقش خود را ایفا می کنند.

در طول همانند سازی (replication) طبیعی DNA معمولا تعداد کمی خطا های عدم تطابق DNA یا (Mismatch) رخ می دهد که توسط سیستم MMR شناسایی شده و هترودایمرهای MSH2/MSH6 و MSH2/MSH3 بر طرف خواهند شد. هترودایمر های  MLH1/PMS2  متعاقباً در حذف و سنتز مجدد یک رشته جدید اصلاح شده به کار گرفته می ‌شوند. با این حال، نقص در سیستم MMR یا dMMR (deficient MMR)، منجر به یک فنوتیپ موتاتور (mutator phenotype) قوی به نام ناپایداری ریز ماهواره ای(MSI)   می‌ شود که با پلی ‌مورفیسم ‌های طولی گسترده (widespread length polymorphisms) توالی ‌های ریز ماهواره به دلیل لغزش DNA پلی مراز (DNA polymerase slippage) مشخص می ‌گردد. dMMR، من.جر به تجمع تدریجی جهش ‌های ژنتیکی با بار تکثیر سلولی شده و به طور بالقوه بسیاری از انکوژن ‌ها یا ژن‌ های سرکوب ‌کننده تومور را از بین می‌ برد.

 

Similar names:

ناپایداری ریزماهواره ای Microsatellite Instability

Additional information:

بیماری های مرتبط با MSI

MSI یا ناپایداری ریز ماهواره ها، به عنوان یک فاکتور یا مشخصه مولکولی مهم در برخی بیماری ها مورد ارزیابی قرار می گیرد. این پدیده در بخش قابل توجهی از تومورهای کولورکتال، آندومتر، معده، پانکراس، مغز، مجاری صفراوی، مجاری ادراری و تخمدان مشاهده می شود. فنوتیپ MSI معمولاً به دلیل از دست دادن بیان پروتئین MLH1 ثانویه (loss of MLH1 protein expression secondary) به سرکوب رونویسی توسط هیپرمتیلاسیون پروموتر ژن MLH1 بروز می یابد. در ادامه به معرفی چند بیماری مرتبط با MSI پرداخته می شود که عبارتند از:

·  سندرم لینچ

سندرم لینچ یا سرطان کولون غیر پولیپوز ارثی (hereditary nonpolyposis colon cancer) یا به اختصار HNPCC، شایع‌ ترین شکل سرطان ارثی کولورکتال است که تقریباً 5-3 درصد از کل سرطان‌های روده بزرگ را شامل می شود. سندرم لینچ در اثر جهش‌ های اتوزومال غالب در ژن ‌های اصلی سیستم ترمیم عدم تطابق یا MMR، شامل  MLH1، MSH2، MSH6 یا PMS2 و همچنین ژن EPCAM که MSH2 رخ داده و این ژن ها غیر فعال می گردند. سندرم لینچ علاوه بر سرطان کولورکتال، با چندین سرطان دیگر از جمله سرطان آندومتر، تخمدان و معده مرتبط است.

High microsatellite instability یا H-MSI، یک هالمارک (hallmark) مهم سندرم لینج در بافت توموری می باشد. وجود MSI-H نشان می ‌دهد که ریز ماهواره ‌ها ناپایدار شده ‌اند، زیرا پروتئین ‌های اصلی ترمیم ناهماهنگی (MMR) که عملکرد آنه تصحیح خطا ها را در طول همانند سازی DNA است، به درستی کار نمی ‌کنند. برای تعیین وضعیت MSI از تست آنالیز DNA استفاده می شود. این آزمایش بر روی هر دو بافت طبیعی و تومور انجام می گردد. اگر نتایج تومور با نتایج بافت طبیعی متفاوت باشد، تومور MSI-H در نظر گرفته می شود.

·  سرطان کلورکتال

از دیگر بیماری های مرتبط با مارکر MSI می توان به سرطان کلورکتال (colorectal cancer) اشاره کرد. این بیماری سومین سرطان شایع در ایالات متحده است که تقریبا 1 نفر از هر 20 آمریکایی به این بیماری مبتلا می گردد. اگرچه نرخ مرگ و میر ناشی از CRC کاهش یافته است، اما همچنان سومین علت اصلی مرگ و میرهای مرتبط با سرطان است. نتایج مطالعات مختلف نشان داده است که حدود 15 درصد از تومورهای CRC از طریق مسیری که با عملکرد معیوب MMR ایجاد می گردند. نقص در MMR معمولاً از طریق غیرفعال سازی اپی ژنتیکی ژن MLH1 در CRC های پراکنده رخ می دهد، اما می تواند از طریق جهش های ارثی در هر یک از چهار ژن MLH1، MSH2، MSH6 و PMS2 نیز بروز یابد.

به طور کلی، تومورهایی که دارای نقص در MMR هستند فرکانس بالایی از ناپایداری ریزماهواره (high frequency of microsatellite instability) یا MSI-H را نشان می ‌دهند. زیرا این نواحی از ژنوم بسیار ناپایدار بوده و مستعد خطاهایی هستند که به دلیل نقص در عملکرد سیستم MMR معیوب اصلاح نمی ‌شوند.

·  سرطان سر و گردن

سرطان سر و گردن (Head and neck cancer) یا به اختصار HNC، حدود 6 درصد از کل بدخیمی های انسان (human solid malignancies) را تشکیل داده و تقریبا 50 درصد از بیماران در نهایت بر اثر این بیماری فوت می کنند. عوامل خطر در بروز این بیماری شامل استعمال دخانیات، مصرف نوشیدنی های الکلی و ابتلا به ویروس HPV می باشد. امروزه یکی از روش ها در تشخیص HNC استفاده از شاخصه های ژنتیکی مانند MSI است که در سال های اخیر نیز بسیار گسترش یافته است. این واقعیت که سلول‌ های تومور دارای جهش های متعدد و بی‌ ثباتی قابل توجهی در ژنوم خود هستند، باعث شده مارکرMSI  به ابزاری مهم در تجزیه و تحلیل انواع مختلف تومور تبدیل گردد.