پولیپ های دهانه رحم زائده و توموری خوش خیم، با اندازه کوچک و کشیده هستند که بر روی دهانه رحم رشد می کنند. دهانه رحم یا سرویکس، کانالی باریک در قسمت پایینی رحم است که به داخل واژن امتداد می یابد. این پولیپ منجر به خونریزی واژینال می گردد. ولی نشانه های خاصی ندارد و حتی ممکن است نیازی به درمان هم نباشد. انجام معاینه منظم لگن و تست پاپ اسمیر می تواند به تشخیص زودرس پولیپ دهانه ی رحم (سرویکس) کمک کند.
سرویکس، حفره رحمی را به قسمت بالایی واژن متصل می سازد و نقشی شبیه به محل گذر را برای عبور اسپرم و باروری تخمک و احتمالا بارداری اجرا می کند. هنگام زایمان، دهانه رحم نازک تر و گسترده تر میشود و این حالت موجب عبور کودک از کانال زایمان می گردد.
پولیپ ها ساختار شکننده ای هستند که رشد آنها از طریق ساقه هایی که ریشه در سطح دهانه رحم و یا داخل کانال دهانه رحم دارند صورت میگیرد. معمولا افراد مبتلا فقط 1 یا حداکثر 2-3 پولیپ دارند. بر اساس مطالعه ای در سال 2017، در دهه پنج زندگی میزان بروز پولیپ به اوج خود می رسد. تقریبا می توان گفت که پولیپ هیچگاه پیش از شروع چرخه قاعدگی ایجاد نمی شود. این زائده در دوران بارداری نیز شایع است که می تواند به دلیل افزایش سطح هورمون استروژن در این دوران باشد.
پولیپ های دهانه رحم معمولا خوش خیم بوده و حالت سرطانی ندارند و به ندرت منجر به سرطان دهانه رحم می شود. اغلب موارد سرطان سرویکس از طریق ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) بوجود می آید که عامل ایجاد زگیل تناسلی نیز هست.
نشانه ها و علائم پولیپ دهانه رحم
پولیپ های دهانه رحم ممکن است هیچ نشانه قابل توجهی نداشته باشند. در هر حال، در صورت ترشحات موکوسی سفید یا زردرنگ از واژن، و یا عادت ماهیانه سنگین و غیرطبیعی، فرد می تواند فورا به پزشک متخصص زنان مراجعه کند.
البته پس از لکه بینی یا خونریزی واژینال پس از موارد زیر نیز بهتر است به پزشک مراجعه شود:
- مقاربت جنسی
- دوش گرفتن
- دوران پساقاعدگی (منوپاز یا یائسگی)
- در طول دوران عادت ماهیانه
برخی از این نشانه ها ممکن است نشان های واقعی و قابل اعتماد برای سرطان باشند. در موارد نادری، پولیپ نشان دهنده مرحله اول سرطان سرویکس بوده و حذف آنها به کاهش خطر کمک می کند. فرد می تواند زمان انجام منظم معاینات لگنی و تست پاپ اسمیر را از پزشک سوال کند. توصیه ها و نظرات پزشکان بسته به سن فرد و سوابق سلامتی او متفاوت است.
دلیل شکل گیری پولیپ
دلیل شکل گیری پولیپ سرویکس کاملا شناخته نشده است، شکل گیری آنها می تواند با موارد زیر مرتبط باشد:
- افزایش سطح استروژن که یک هورمون زنانه است
- التهاب مزمن در دهانه رحم، واژن و یا رحم
- گرفتگی عروق خونی
سطح بالای هورمون استروژن
سطح استروژن در طول زندگی به طور در نوسان است. این سطح در طول سن باروری زنان، در هر مورد بارداری و در ماه های منتهی به دوران پساقاعدگی (منوپاز یا یائسگی) به بالاترین میزان خواهد رسید.
مواد شیمیایی مصنوعی که عملکرد شبیه به استروژن دارند در محطی پیرامون وجود دارد. برای مثال، زنو استروژن ها در گوشت و محصولات لبنی تولید شده وجود دارد. استروژن های شیمیایی همچنین می توانند در مواد غذایی که در ظروف پلاستیکی یا پلاستیکی فومی گرم می شوند آزاد شود. حتی برخی خوشبوکننده های هوا حاوی فتالات هستند که موادی شیمیایی و مشابه استروژن هستند.
التهاب
دهانه رحم ملتهب، قرمز و تحریک پذیر و دچار فرسایش به نظر می رسد. برخی از علل شناخته شده برای التهاب دهانه رحم با منبع موثق عبارتند از:
- عفونت باکتریایی
- عفونت HPV که ممکن است باعث ایجاد زگیل نیز شود
- تبخال
- عفونت های قارچی
- بارداری
- سقط جنین
- مرده زایی
- تغییرات هورمونی
راه تشخیص پولیپ سرویکس چیست؟
مشاهده پولیپ ها هنگام انجام معاینه ی روتین لگی برای پزشک آسان می باشد. پزشک زائده های صاف و مشابه انگشت را روی دهانه رحم مشاهده میکند که قرمز و یا بنفش به نظر می رسند. دو نوع پولیپ دهانه رحم اکتوسرویکال و اندوسرویکال می باشند.
پولیپ های اکتوسرویکال از لایه سطحی بیرونی سلول های روی دهانه رحم بوجود می آیند. پولیپ های داخل دهانه رحم رایج ترین نوع پولیپ سرویکس هستند. احتمال بروز پولیپ اکتوسرویکال برای زنان منوپاژ و احتمال پولیپ اندوسرویکال در زنان پیش از حالت منوپاز بیشتر است. علائم پولیپ اندوسرویکال شامل خونریزی غیرطبیعی واژینال، از جمله بعد از رابطه جنسی، خونریزی پس از یائسگی یا ترشحات واژن است، اما بسیاری از بیماران مبتلا به پولیپ اندوسرویکال هیچ علامتی را تجربه نمی کنند. پولیپ های آندوسرویکال شایع هستند و اغلب در زمان معاینه دهانه رحم در طی معاینه دهانه رحم توسط پزشک مشاهده می شوند. تشخیص پولیپ اندوسرویکال زمانی انجام می شود که نمونه ای از بافت برداشته شود و برای بررسی زیر میکروسکوپ به پاتولوژیست فرستاده شود.
بیوپسی یا نمونه بافتی پولیپ برداشته و جهت انجام آزمایش به آزمایشگاه ارسال می شود. نتایج آزمایش بیانگر میزان بدخیمی سلول های پولیپ است. در موارد نادری، ممکن است سلول های غیرطبیعی و یا الگوهای رشد پیش سرطانی به نام تغییرات نئوپلاستیک وجود داشته باشد.
پولیپ ها می توانند قسمت های مختلف بدن از جمله روده بزرگ، رحم، بینی و گوش ها را تحت تاثیر قرار دهند. اغلب آنها بی ضرر بوده اما برخی به مرور زمان سرطانی می شوند.
