لیشمانیوز احشایی (kala azar) عفونت تک یاخته ای داخل سلول می باشد. که در مرحله ی اول سیستم رتیکولو اندوتلیال (کبد، طحال، مغز استخوان) را هدف قرار می دهد و توسط لیشمانیا دونووانی (L donovani) ایجاد می شود. این عفونت به وسیله نیش پشه خاکی انتقال پیدا می کند. علائم بالینی شامل: تب، کاهش وزن و اسپلنومگالی می باشد. بیشترین (90٪) موارد جدید هر ساله در مناطق روستایی هند، نپال، بنگلادش، سودان و برزیل بروز می کند اما این بیماری توزیع جهانی، از جمله خاورمیانه دارد.
بیماری زایی لیشمانیوز احشایی:
لیشمانیوز احشایی یا کالاآزار بیماری عفونی انگلی و مزمن مهمی است که عامل آن انواع کمپلکس لیشمانیا دونوانی می باشد.عامل اصلی بیماری کالا آزار در منطقه وسیع حوزه مدیترانه و از جمله ایران، لیشمانیا اینفانتوم بوده و دومین عامل اتیولوژیک آن لیشمانیا تروپیکا است. اهمیت این بیماری به علت مرگ 100% بیماران بدون درمان و مرگ و میر قابل توجه در بیماران با اختلال سیستم ایمنی حتی با وجود درمان و همچنین ابتلا بیشتر کودکان می باشد. تغییرات آب و هوایی و دیگر تغییرات زیست محیطی از عوامل مهم برای گسترش محدوده جغرافیایی ناقلین و انتقال لیشمانیوزها می باشند.
لیشمانیوز احشایی با نام علمی visceral leishmaniasisو یا کالاآزار Kala azar:
عامل اصلی این بیماری گونه هایی از انگل تک یاخته ایی از جنس لیشمانیا است. که لیشمانیا دونوانی و لیشمانیا اینفانتوم شاگاسی عامل ایجاد کالا آزار می باشد. کالا آزار توسط انگل لیشمانیا اینفانتوم شاگاسی ایجاد می شود و به دو نوع کالا آزار زئونوتیک و کالاآزارآنتروپونتیک دسته بندی می شود.
- نوع زئونوتیک: راه انتقال، حیوان و ناقل انسان است در مناطقی یافت می شود که عامل بیماری لیشمانیا اینفانتوم شاگاسی می باشد.
- نوع آنتروپونتیک: راه انتقال، انسان و ناقل انسان است در مناطقی یافت می شود که عامل بیماری لیشمانیا دونوانی می باشد..
کالا آزار در ایران از نوع زئونوتیک است و انسان به عنوان میزبان تصادفی و سگ و سگ سانان به عنوان مخزن انگل محسوب می شوند. ناقل بیماری پشه های خاکی که در مناطق شمال غرب و در مناطق جنوبی کشور می باشند.
