کیست مو که در بسیاری از مواقع به تشخیص پزشک با کیست اپیدرموئید یا کیست پیلونیدال نیز شناخته می‌شود، نوعی توده کوچک ولی دردناک است که به دلیل روییدن موهای زائد به شکلی کاملاً نامناسب رخ می‌دهد. البته در بسیاری از مواقع اگر همین توده کوچک درمان نشود، ممکن است بزرگ‌تر و عفونی‌تر شود و شرایط را بحرانی کند. این عارضه به ظاهر ساده اگر عود پیدا کند و درمان نشود، ممکن است باعث گسترش عفونت به بدن و حتی خون شود.
زمانی که مو به سمت زیر عمق پوست برمی‌گردد، در اطراف خود یک توده پر از مایع تشکیل می‌دهد. این حالت را همان کیست می‌گوییم. وقتی میزان مایع در برآمدگی به قدری باشد که کیست ایجاد شود، با تورم، قرمزی و درد در ناحیه مورد نظر مواجه خواهیم شد. بسته به نحوه ایجاد کیست، ظاهر، میزان درد و شرایط درمانی آن می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال هنگام لمس این کیست ممکن است با حالت نرم آن مواجه شویم و یا اینکه احساس کنیم کیست مورد نظر از نوع سخت است. بیشتر این تفاوت در اندازه کیست هم خواهد بود.
شدت بروز این مشکل به میزان عمقی بستگی دارد که مو درون پوست نفوذ می‌کند. این یعنی مو هر چه به سطح پوست نزدیک‌تر باشد، سر سفیدتر است و درد کمتری دارد و حتی ممکن است خود به خود بهبود یابد. این در حالی است که موهایی که به عمق پوست نفوذ می‌کنند، می‌توانند بسیار دردناک و متورم شوند. معمولاً افرادی که دچار موهای ضخیم‌تری هستند، بیشتر به این عارضه دچار می‌شوند. این کیست در افراد دارای چاقی، مشکلات هورمونی، کفل پر از مو، دارای سابقه خانوادگی و کسانی که به دلیل شغل خود زیاد می‌نشینند، بیشتر اتفاق می‌افتد. ضمن اینکه این عارضه در مردان حدود 4 برابر بیشتر از زنان رخ می‌دهد.
علت کیست مو
این کیست دردناک اغلب در جاهایی ایجاد می‌شود که موهای آن نواحی درشت یا مجعد هستند. برای مثال یکی از نقاط حساس به این عارضه، ناحیه شرمگاهی افراد خواهد بود. پس همانطور که گفتیم افراد دارای موهای ضخیم که بیشتر مستعد بروز چنین مشکلی هستند، در قسمت‌هایی مثل ناحیه شرمگاهی، زیر بغل، در قسمت پاها و حتی در برخی از مواقع در ناحیه صورت دچار این کیست می‌شوند. اگرچه این کیست ممکن است در هر ناحیه دیگری از بدن نیز رشد کند و البته این به ضخامت موهای آن ناحیه بستگی دارد.
برای مثال معمولاً کیست مویی در ناحیه دست فردی که موی نازکی دارد ایجاد نمی‌شود. به عبارتی ممکن است مو به زیر پوست برود، اما در بیشتر مواقع خود به خود درمان می‌شود. برآمدگی ناشی از ایجاد کیست ممکن است در ابتدا و در زمان‌هایی که کیست کوچک است، شبیه جوش به نظر برسد. اما هر چه بزرگ تر شود، عفونی تر شده و ممکن است علاوه بر ایجاد درد و تورم، از خود مایع ترشح کند.
این کیست‌ها علاوه بر نواحی دارای موی ضخیم در مکان‌هایی که سلول‌های مرده پوستی باعث مسدود شدن فولیکول مو می‌شوند نیز ایجاد خواهند شد. کیست‌های مویی خصوصاً در نواحی که موها تراشیده یا کنده می‌شوند، بیشتر رخ می‌دهد. هر یک از این روش‌ها می‌تواند منجر به تحریک و به تبع آن التهاب در پوست شود. در حالت التهاب وقتی موی جدید رشد می‌کند، اگر با فولیکول بستۀ مو مواجه شود، نمی‌تواند در جای خود رشد کند، به همین دلیل تغییر جهت داده و به سمت داخل یا پهلو رشد خواهد کرد. در زیر عکس واقعی یک کیست مویی را مشاهده می‌کنید.
عکس و علائم کیست مویی
علائم کیست مویی
برخی از افراد نسبت به سایرین بیشتر مستعد بروز این مشکل هستند و ممکن است به صورت مکرر به این عارضه مبتلا شوند. خصوصاً افرادی که به طور مرتب موهای خود را اپیلاسیون می‌کنند، بیشتر شاهد به زیر پوست ماندن موهای خود می‌شوند. اگر احساس می‌کنید که به چنین کیستی دچار شده‌‌اید، اما هنوز در مورد آن مطمئن نیستید، شاید بخواهید علائم زیر را برای تشخیص بهتر بررسی کنید.
نکته: تب معمولاً علامت شایعی برای افراد مبتلا به این کیست نیست و بیشتر در مواقعی رخ می‌دهد که عفونت در بدن زیاد شده باشد.
انواع کیست مویی
کیست مویی بسته به محل رویش به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌شود؛ از جمله انواع کیست مویی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
کیست مویی دنبالچه
کیست مویی واژن
کیست مویی کمر
کیست مویی کشاله ران
کیست سر و صورت
کیست مویی زیر بغل
درمان کیست مو
کیست‌های مویی در اغلب موارد بدون نیاز به هیچ گونه درمانی خود به خود از بین می‌روند. هر چند برخی از آن‌ها نیاز به مراقبت کمی دارند. اما ممکن است میزان برگشت مو زیاد باشد و کیست ایجاد شده بزرگ و ملتهب‌تر شود. در این شرایط حتماً باید به پزشک مراجعه کنید تا وی با درمان‌های موضعی و خوراکی به از بین بردن کیست کمک کند.
در شرایطی که عفونت زیاد باشد، پزشک اقدام به تجویز آنتی بیوتیک می‌کند. ضمن اینکه برای کاهش و کنترل درد نیز مسکن‌های لازم را به بیمار توصیه می‌کند. در مواقعی که کیست مویی حاد شده و زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، توسط جراحی و لیزر درمانی عمل خواهد شد. در مواقعی که کیست کوچک است و به نظر نمی رسد که مشکل زیادی داشته باشد، با روش‌های خانگی یا درمان‌های طب سنتی برطرف می‌شود.
نتیجه گیری
کیست مویی به عنوان یک توده یا برآمدگی زیر پوست شناخته می‌شود. این کیست زمانی ایجاد می‌شود که موی در حال رشد به جای حرکت به سمت سطح پوست به پهلو یا رو به پایین رشد کند.
این کیست به دلایل متعدد مثل بسته شدن فولیکول مو ایجاد می‌شود. اما افرادی که دارای موهای ضخیم هستند و به تازگی با روش‌های مختلف مثل تراشیدن، با استفاده از موچین یا اپیلاسیون موی خود را اصلاح کرده اند، بیشتر در معرض خطر بروز این کیست قرار دارند.
اگر چه اغلب این کیست‌ها خود به خود و بدون درمان خاصی از بین می‌روند، اما نمونه‌های که بزرگ، سفت، متورم، ملتهب و دردناک می‌شوند، نیاز به بررسی پزشکی دارند.
عدم مراقبت و درمان درست کیست‌هایی مویی می‌تواند باعث حاد شدن کیست و عفونتی شدن آن شود و در برخی از مواقع حتی عفونت ناشی از آن خون را نیز آلوده کند.
