هزینه آزمایش : 857,110 ریال

نوع نمونه :

"سرم ، پلاسما EDTA ، ادرار رندوم يا 24 ساعته، بزاق" 

 

حجم نمونه :

ادرار 10 ميلي ليتر و ساير نمونه ها 1 ميلي ليتر

 

نگهداری نمونه :

 7روز 8-2 درجه و تا 3 ماه 20- درجه

 

حمل و نقل نمونه :

 رعایت زنجیره سرد (8-2 در جه)

 

راهنمای جمع آوری نمونه :

زمان گرفتن نمونه توسط پزشک معالج تعیین می شود .

گرفتن بزاق باید حد اقل 30 دقیقه پس از صرف غذای جامد و یا مایع انجام شود . در صورت انتخاب ساعات صبح ، نمونه گیری بزاق قبل از مسواک زدن صورت گیرد.

نمونه فريز دفريز نشود.

اطلاعات لازم از بیمار :

سن بيمار, مصرف دارو ,سابقه بيماري

آمادگی لازم قبل از نمونه گیری :

• آزمایش خون کورتیزول ممکن است در حدود ساعت 8 صبح، زمانی که کورتیزول باید در اوج خود باشد، و دوباره در حدود ساعت 4 بعد از ظهر، زمانی که سطح باید به طور قابل توجهی کاهش یافته باشد، نمونه گیری شود.
• گاهی اوقات یک نمونه استراحت برای اندازه گیری کورتیزول در زمانی که باید در پایین ترین سطح خود باشد (درست قبل از خواب) به دست می آید. این روش اغلب با اندازه گیری کورتیزول در بزاق به جای خون انجام می شود تا نمونه برداری آسان تر شود. بزاق برای آزمایش کورتیزول معمولاً با قرار دادن یک سواب در دهان و چند دقیقه صبر کردن در زمانی که سواب از بزاق اشباع می شود جمع آوری می شود. دریافت بیش از یک نمونه به پزشک اجازه می دهد تا الگوی روزانه ترشح کورتیزول (تغییر روزانه) را ارزیابی کند.
• قبل از جمع آوری نمونه، دندان ها را مسواک نکنید.
•  به مدت 15 دقیقه قبل از جمع آوری نمونه از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
• برای نمونه ادرار ظرف مناسب حاوی 10 گرم اسید بوریک به عنوان نگهدارنده را به بیمار تحویل دهید
• استرس حاد (از جمله بستری شدن در بیمارستان و جراحی)، اعتیاد به الکل، افسردگی، و بسیاری از داروها (به عنوان مثال، کورتیزون های اگزوژن، داروهای ضد تشنج) می توانند تغییرات طبیعی روزانه را از بین ببرند

 

اطلاعات بالینی :

کورتیزول یک گلوکوکلورتیکوئید قوی است که توسط قشر غده فوق کلیه تولید می شود و بر متابولیسم کربوهیدارت ها، پروتئین ها و چربی ها اثر می گذارد. کورتیزول اثر عمیقی بر سطح گلوکز دارد و به نظر می رسد با تحریک گلوکونئوژنز، گلوکز را افزایش دهد. اثر انسولین را نیز مهار کرده و مانع انتقال گلوکز به داخل سلول ها می شود. بهترین روش ارزیابی فعالیت غده فوق کلیه اندازه گیری مستقیم سطح کورتیزول در پلاسما می باشد. سطح کورتیزول در حدود 6-8 AM در بالاترین مقدار خود می باشد و به تدریج در طول روز افت کرده و در حدود نیمه شب به کمترین مقدار خود می رسد. این آزمایش برای بیماران مشکوک به داشتن پرکاری یا کم کاری غدد فوق کلیه انجام می گردد.

دلایل افزایش

چاقی، سندرم کوشینگ، هایپرتیروئیدی، تومورهای اکتوپیک مولد ACTH و استرس.

دلایل کاهش

هایپوتیروئیدی، هایپرپلازی آدرنال، کاهش فعالیت هیپوفیز و بیماری آدیسون.

 

نام های مشابه :

Urinary Cortisol,Salivary Cortisol,Free Cortisol,Dexamethasone Suppression Test,DST,ACTH Stimulation Test

 

نیازهای همراه نمونه :

 نام و نام خانوادگی-نوع نمونه

عوامل مداخله گر :

• بارداری با افزایش سطوح کورتیزول (Cortisol) همراه است.
• استرس فیزیکی و عاطفی می تواند سطح کورتیزول (Cortisol) را افزایش دهد. استرس مکانیسم هیپوفیز-قشر مغز را تحریک می کند و در نتیجه تولید کورتیزول را تحریک می کند.
•    داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطوح شوند عبارتند از آمفتامین ها، کورتیزون، استروژن، داروهای ضد بارداری خوراکی و اسپیرونولاکتون (آلداکتون).
•    داروهایی که ممکن است باعث کاهش سطوح شوند عبارتند از: آندروژن ها، آمینوگلوتتمید، بتامتازون و سایر داروهای استروئیدی اگزوژن، دانازول، لیتیوم، لوودوپا، متیراپون و فنی توئین (دیلانتین)

موارد عدم پذیرش نمونه :

نمونه های همولیز و ایکتریک

 

اطلاعات تکمیلی :

در مواردی که سطح کورتیزول بیش از حد بالا یا پایین باشد، ممکن است نیاز به پیگیری و درمان وجود داشته باشد. برای سطوح کورتیزول بسیار پایین (که به معنی بیماری آدیسون است) این احتمال وجود دارد که تست‌های بیشتری مورد نیاز باشد. یکی از درمان‌های ممکن این است که داروهایی مثل هیدروکورتیزون، پردنیزون یا متیل پردنیزون تجویز شوند تا جایگزین کورتیزول در بدن گردد. تغییرات رژیم غذایی نیز ممکن است لازم باشد، مثل اضافه کردن بیشتر نمک به غذا بخصوص در آب و هوای گرم یا در طی ورزش شدید.

در زمان‌های استرس در مواردی مثل عفونت، شاید یک دوز افزایش یافته از دارو توسط پزشک تجویز شود. سایر درمان‌ها نیز ممکن است ضروری باشد.

در حالت افزایش سطح کورتیزول (که در واقع حضور سندروم کوشینگ است) ممکن است تست‌های بیشتری لازم باشد تا علت را مشخص کند

اگر یک تومور علت افزایش سطح کورتیزول است، برای حذف تومور و یا کاهش اندازه‌ی آن ممکن است درمان ضروری باشد. تغییرات رژیم غذایی نیز یکی از توصیه‌ها می‌تواند باشد، مثل کاهش سدیم و چربی در رژیم غذایی. در بیشتر موارد بیماری کوشینگ می‌تواند درمان شود.

زمان جواب دهی : 2 روز