هزینه آزمایش : 1,508,640 ریال

توضیح روش کار :

تشخیص افتراقی الکالین فسفاتاز استخوان از کبد/ روده

نوع نمونه :

serum

حجم نمونه :

2ml

نگهداری نمونه :

كاهش فعاليت بعد از دوروزدر دماي ۲۰تا۲۵دجه كمتراز ۱۰درصد

حمل و نقل نمونه :

انتقال در شرایط یخچالی

راهنمای جمع آوری نمونه :

نمونه فریز دفریز نشود- رد نمونه های همولیز ، ایکتریک و لیپمیک شدید

اطلاعات لازم از بیمار :

سن بيمار, مصرف دارو ,سابقه بيماري

آمادگی لازم قبل از نمونه گیری :

قبل از انجام این تست نیاز به رعایت شرایط ناشتایی بین 12 تا 14 ساعت می باشد. خوردن غذا ممکن است میزان این آنزیم را در خون تغییر دهد.

اطلاعات بالینی :

آلکالاین فسفاتاز (ALP) آنزیمی است که در چندین بافت در سراسر بدن (کبد، استخوان، روده، جفت و نئوپلاستیک (توموری)) یافت می شود. بیشترین غلظت ALP در سلولهای استخوان و کبد وجود دارد. افزایش میزان ALP در خون معمولا در اثر بیماری کبد یا اختلالات استخوانی ایجاد می شود. این آزمایش میزان ALP در خون را اندازه گیری می کند. هر یک از بافت هایی که ALP دارند، اشکال متفاوتی از ALP را تولید می کنند که ایزوآنزیم های ALP نامیده می شوند.همانطور که اشاره شد، آلکالاین فسفاتاز (ALP) آنزیمی است که در حداقل پنج بافت در سراسر بدن (کبد، استخوان، روده، جفت و نئوپلاستیک (توموری)) یافت می شود. بیشتر از 95 درصد فعالیت آنزیم ALP مربوط به کبد و استخوان است. هرگاه Total ALP افزایش پیدا کند، برای پی بردن به بافت تولید کننده آن نیاز به بررسی ایزوآنزیم های ALP می باشد. بنابراین آزمایش ALP isoenzymes زمانی انجام می شود که میزان ALP افزایش پیدا کرده باشد (بدون علایم بالینی مشخص) ولی منشأ و بافت تولید کننده آن مشخص نباشد. ایزوآنزیم های جفتی (Placental) و توموری بیشترین مقاومت به حرارت را دارند که از این خاصیت می توان در اندازه گیری ایزوآنزیم های ALP استفاده کرد. از متدهای اندازه گیری ایزوآنزیم های ALP می توان به “غیرفعالسازی با حرارت” اشاره کرد که بر اساس یکی از مهمترین ویژگی های آنزیم ALP یعنی میزان غیرفعال شدن متفاوت هر یک از ایزوآنزیم های ALP در حرارت های مختلف است. روش انجام بدین صورت است ابتدا سرم هر بیمار را به دو قسمت تقسیم می کنیم سپس یک قسمت از نمونه در بن ماری 65 درجه سانتیگراد به مدت 5 دقیقه قرار داده شده و پس از آن فورا در یک جعبه یخ قرار داده شود. این مرحله 100 درصد ایزوآنزیم های استخوان، کبد و روده غیر فعال می شود. اما ایزوآنزیم هایی که به حرارت مقاومت بیشتری دارند، (مانند ایزوآنزیم های جفتی و نئوپلاستیک) اگر در سرم بیمار وجود داشته باشد در چنین شرایطی باز هم فعال می مانند. باقیمانده هر نمونه در بن ماری 55 درجه سانتیگراد به مدت 16 دقیقه قرار داده شده سپس فورا در یک جعبه یخ قرار داده شود. میزان غیرفعال شدن برای ایزوآنزیم های استخوانی، کبدی و روده ای به ترتیب 95%، 60% و 55% است. یک اختلاف مهم ایزوآنزیم های ALP تفاوت در ویژگی های فیزیکوشیمیایی و الکتروفورتیک آنها است که از این خاصیت در متد “الکتروفورزیس” استفاده می شود. الکتروفورز ایزوآنزیم های ALP تکنیک قدرتمندی است که جهت پی بردن به علت و منشا افزایش ALP و تشخیص افتراقی بیماریهای مختلف از جمله متاستاز استخوان و کبد، تومورهای تخمدان، بیماری های کبد، روده، پاراتیروئید، استخوان و غیره بکار می رود. انواع مختلفی از الکتروفورز برای اندازه گیری ایزوآنزیم های ALP استفاده می شود. دستگاه HYDRASYS کمپانی Sebia با استفاده از ژل های HYDRAGEL ISO-PAL ، ایزوآنزیم های ALP سرم را به خوبی از هم جدا نموده و هم بصورت کیفی و هم کمی نسبی آنالیز می کند. روش HYDRAGEL ISO-PAL بر اساس افینیتی لکتین در الکتروفورز ژل آگارز است. شکل های زیر منحنی الکتروفورز ALP isoenzymes را نشان می دهند: ایزوآنزیم کبدی بخش عمده ی ایزوآنزیم کبدی ALP در جایگاه alpha 2 پروتئین سرم قرار می گیرد. ایزوآنزیم کبدی ALP در سرم همه افراد سالم یافت می شود و افزایش آن در بسیاری از شرایط دیده می شود از جمله: اختلال کبدی ناشی از مصرف دارو، کلستاز نئوپلاستیک کبد یا صفرا، کلستاز ناشی از هپاتیت ویروسی و سیروز. ایزوآنزیم استخوانی ایزوآنزیم استخوانی ALP در جایگاه beta 1 پروتئین سرم قرار می گیرد. مقادیر ناچیزی از این ایزوآنزیم در سرم همه افراد سالم وجود دارد. افزایش فیزیولوژیک ایزوآنزیم استخوانی ALP در کودکان در حال رشد سالم رخ می دهد، اما افزایش پاتولوژیک مربوط به افزایش فعالیت استئوبلاستیک (استخوان سازی) است. این افزایش فعالیت استئوبلاستیک در حالتهایی مانند تخریب استخوان (که با ترمیم همراه است)، ریکتز (نرمی استخوان در کودکان)، استئومالاسی (نرمی استخوان در بزرگسالان)، پرکاری پاراتیروئید با دیستروفی (تحلیل پیشرونده) استخوانی، بیماری پاژه، تومورهای استخوانی (سارکوم استئوژنیک، سارکوم ِ Ewing)، و تومورهای متاستاتیک استخوانی درمان شده با کلسی تونین دیده می شود. یک ایزوآنزیم ALP استخوانی دیگر وجود دارد که در منطقه مربوط به alpha 1 – alpha 2 قرار می گیرد، اگرچه به ندرت در کودکان دیده شده است. این ایزوآنزیم بر خلاف ایزوآنزیم استخوانی معمولی، به حرارت مقاوم بوده و با افزایش سن ناپدید می شود بدون اینکه بر روی رشد کودک اثری داشته باشد. ایزوآنزیم Fast Liver نام دیگر آن، ایزوآنزیم صفراوی یا ماکروهپاتیک (macrohepatic) است که در ناحیه alpha 1 قرار می گیرد و هیچگاه در افراد سالم دیده نمی شود. این ایزوآنزیم یک مارکر بسیار حساس و سریع کلستاز های داخل و خارج کبدی است، حتی زمانی که ALP تام در حد طبیعی باقی مانده و افزایش پیدا نکرده است. بررسی این ایزوآنزیم در پیگیری و پایش (Follow up) روند پیشرفت بیماران سرطانی بسیار مفید است. پدیدار شدن آن در سرم، احتمال وجود متاستاز کبدی را مطرح می کند. حساسیت و اختصاصیت این ایزوآنزیم در مقایسه با سایر آنزیم هایی که برای تشخیص اختلالات کبدی مورد استفاده قرار می گیرند ALP) تام، γ-GT، (5’nucleotidase بیشتر است، بطوری که در 96% بیماران مبتلا به سرطان کبد متاستاتیک یافت می شود. این ایزوآنزیم همچنین در حدود یک سوم بیماران مبتلا به سیروز کبدی و همچنین بطور اتفاقی در بیماران مبتلا به بیماری های کبدی غیر سرطانی مانند هپاتیت دیده می شود. ایزوآنزیم روده ای این ایزوآنزیم که در منطقه beta 2 قرار می گیرد، در افراد سالم و طبیعی با گروه خونی B یا O و بخصوص بعد از غذا خوردن دیده می شود. علاوه بر این، افزایش ایزوآنزیم روده ای در حالات پاتولوژیکی مانند سیروز، دیابت شیرین، بیماری کرون، بیماری التهابی روده (IBD) ، کولیت اولسراتیو و سرطانهای مجاری گوارشی دیده می شود. ایزوآنزیم روده ای اگر همراه با ایزوآنزیم Fast Liver دیده شود، می تواند نشانگر کلستاز داخل کبدی باشد. ایزوآنزیم جفتی (placental) این ایزوآنزیم بطور طبیعی دیده نمی شود، بجز در خانم های باردار (از هفته شانزدهم پدیدار شده و تا هنگام زایمان افزایش می یابد و حدودا 3 تا 6 روز پس از زایمان ناپدید می شود). همچنین افزایش چشمگیر آن در فشار خون بالا و پره اکلامپسی دیده می شود. ایزوآنزیم جفتی به حرارت 65 درجه سانتیگراد مقاوم است، بنابراین، این ویژگی به راحتی امکان افتراق آن را از سایر ایزوآنزیم های ALP فراهم می می کند. ایزوآنزیم های انکوژنیک (مرتبط با تومور) چندین ایزوآنزیم ALP مرتبط با تومور شناسایی شده است که عبارتند از: Nagao, Regan, Timberly. حرکت الکتروفورتیکی، آنتی ژنیسیته، و مقاومت به حرارت این ایزوآنزیم ها به ایزوآنزیم جفتی شباهت دارد. ایزوآنزیم های توموری ALP ، در چندین بدخیمی از جمله سرطان تخمدان و سرطان های ریه دیده می شوند. باند مربوط به این ایزوآنزیم ها پس از درمان موقیت آمیز سرطان ناپدید می شود.

نام های مشابه :

آلکالن فسفاتاز، ALP, Alk, Alkaline phosphatase isoenzymes

نیازهای همراه نمونه :

نام و نام خانوادگی-نوع نمونه

عوامل مداخله گر :

غذا خوردن میزان این آنزیم را در خون افزایش می دهد. داروهایی که می توانند میزان ALP را افزایش دهند عبارتند از: آلوپورینول، آنتی بیوتیک ها، آزاتیوپرین، کلشی سین، ایندومتاسین، متیل دوپا، متوترکسات. داروهایی که می توانند میزان ALP را کاهش دهند عبارتند از: اگزالات و نیتروفورانتوئین.

زمان جواب دهی : 1 روز